Dursun Akbulut [email protected]

Özel sektörün döviz riski

Bilindiği üzere aralık ayının ikinci yarısından itibaren döviz kurlarında önemli artışlar meydana gelmiş dolar 21Ocak 2014 tarihi itibari ile 2.25 TL seviyesine yükselmiştir. Bankacılık çevreleri kurlardaki bu artışın döviz çıkışından ziyade yurt içinde yerleşik şirketler in döviz alım taleplerinden kaynaklandığını belirtiyor. Yurtiçindeki yerleşik şirketler yabancı para (YP) cinsinden açık pozisyonu olduğu için de döviz kuru riskine karşı korunmak için döviz almaya devam ediyor.
Banka dışı şirketlerin Ekim sonu itibari ile YP net pozisyonu eksi 167 milyar dolardır. Bunun kısa vadeli olan kısmı, diğer bir değişle bir yıl içerisinde oluşan yükümlülük tutarı sadece 13.7 milyar dolar. Dolayısıyla şirketlerin geriye kalan 153 milyar dolar tutarındaki yükümlülüğü  bir yıldan daha uzun vadeli yükümlülüklerden oluşmaktadır.
Diğer taraftan Merkez Bankası Mayıs ayındaki gelişmelere bağlı olarak Haziran ayından itibaren 21 Ocak 2014’e tarihine kadar piyasaya ihaleler yolu ile toplam 19,5 milyar dolar civarında dövizi satışı yaptı. Bu kadar yüksek miktardaki satışa rağmen  Merkez Bankası’nın Haziran sonunda 106 milyar dolar tutarında olan brüt döviz rezervi  artarak 10 Ocak 2014 tarihi itibari ile 110 milyar dolara ulaştı. Ayrıca Haziran ayında 21.7 milyar dolar olan özel sektörün döviz açığı  Ekim sonu itibari ile 13.7 milyar dolara geriledi.
Bu gelişmelerin yanında kamu kuruluları dahil şirketlerin Haziran sonunda  73 milyar dolar olan döviz mevduat tutarı  10 Ocak 2014 tarihi itibari ile 98 milyar dolara yükseldi (kamu kuruluşlarının payı 2 milyar dolar civarındadır). Bu nedenle Ocak ayı itibari ile muhtemelen bu açık daha da azalmıştır.
Görüldüğü gibi Haziran ayından itibaren şirketler döviz satın alarak kısa vadeli döviz açığını azaltmış, satın aldığı dövizi ise bankalarda döviz mevduatı olarak tutmaya başlamıştır. Bu yolla döviz risklerini daha iyi yönetebilir hale getirmişlerdir.
Piyasa yorumcularının sürekli olarak özel sektörün döviz açığını 167 milyar dolar olarak telaffuz etmeleri de doğru bir yaklaşım değildir. Telaffuz edilmesi gereken kısım kısa vadeli olan kısmıdır. Bu tutarda muhtemelen ocak ayında 13.7 milyar dolardan daha azdır.