Mustafa A. Aysan [email protected]

Muhasebe mesleğinin sorunları

21-25 Kasım’da, Antalya’da düzenlenen “YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK MESLEĞİNDE DENETİM VE TASDİK SEMPOZYUMU” nda, bir araya gelen uzmanlar, ülkemizin muhasebe konusundaki sorunlarını görüştü ve zaman zaman yoğunluğu artan tartışmalarda, ülkemizin bu konudaki sorunlarına çözümler aradı. Toplantıya katılan ülkemizdeki 8 Yeminli Mali Müşavirler Odası’na bağlı toplam 3 bin çalışan üyeden 300’üne yakınının katıldığı konferanslar dizisi, aslında bir bilimsel ziyafet ve şölene benziyordu. Hep birlikte hem çalıştık, hem eğlendik. 

Ankara’dan katılan birçok devlet görevlisi katılımcılara, mesleği ilgilendiren son gelişmelerle ilgili bilgiler verdiler: Böylece biz katılımcılar, 1 Temmuz’da yürürlüğü başlayan ve 14 Şubat 2011 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan, 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun (YTTK) muhasebe ve denetimle ilgili düzenlemeleri ile bu kanunun öngördüğü 25 kadar ikincil uygulama düzenlemesiyle ilgili son gelişmeleri, vergi kanunlarında yapılan meslekle ilgili son değişiklikleri, ülkemizdeki Muhasebe Mesleği’ ni yeniden düzenlemeyi öngören 660 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname (KHK-660) ile ilgili son gelişmeleri öğrendik.

KHK-660 ile kurulan “Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu” (KGK) ile Kurulu’nun ilk çalışmaları ile ilgili bilgiler aldık. Sunumları izleyen tartışmalar ve dinleyicilerin sorularına verilen uzman yanıtlarından, mesleğin geleceği ile ilgili sonuçlar çıkarmaya çalıştık. Son bir yıllık yoğun ve özverili çalışmalar sonucunda düzenlenen ve mesleğin bu günkü sorunları ile geleceği hakkında öngörüler yapılmasını sağlayan toplantıların büyük yararlar sağladığı kuşkusuzdur; düzenlemeyi yapan arkadaşlarımız, her türlü övgüyü hak etmişlerdi; onları sevinçle kutluyorum.
Bu toplantı ve sonuçları konusunda daha çok yazılıp çizilecektir, sanıyorum. Bu ilk yazıda şimdiden özetle şunları size sunmak istedim: 

1) Muhasebe Standartları’nın tespiti ve uygulanması konusunda ülkemizde ve tüm dünya ülkelerinde büyük sorunlarımız vardır ve bu sorunlar, sadece meslek üyelerinin çabalarıyla çözülemeyecek kadar geniş kapsamlı ve karmaşıktır.
 
2) Uzun süreli toplum düzeninin ve kalkınmasının sürdürülebilir biçimde sağlanabilmesi için, işletmelerin ve şirketlerin mali durumları ve faaliyet sonuçları ile ilgili olarak toplumlara geçeklere uygun ve toplumların güvenini sağlayabilmiş finansal bilginin sunulması konusu, yaşamsal önem taşımaktadır. 

3) Toplumların siyasal önyargılar ile şirketlerin ve yöneticilerinin etkilemelerine karşı korunmuş meslek kuruluşları tarafından tespit edilerek tarafsızca uygulanması ile ancak sağlanabileceği, dünya ülkelerindeki uygulamalardan çıkarılan sonuçlarla kanıtlanmış bulunmaktadır. 

4) Son 40 yılda, ülkemizde bu alanda elde edilen başarıların değeri küçümsenememelidir; bununla birlikte uygulamalarımızda pek çok eksiklikler vardır. 

5) YMM’ler, genellikle vergi beyanlarının denetimi ve onaylanması ile ilgili olmakla birlikte, şirketlerin finansal tablolarının bağımsız denetimini de yapmaya yetkilidirler. 

6) KHK-660 da bağımsız denetçiyi, “1.6.1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış meslek mensupları arasından Kurum tarafından yetkilendirilen kişiler” biçiminde tanımlamıştır. 

7) KHK-660’a göre Kurum (KGK), “uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak, bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamak, denetim standartlarını belirlemek, bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek ve bunların faaliyetlerini denetlemek ve bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmakla görevlidir. 

8) Bu kapsamdaki görev alanında etkili sonuç alabilmek için ilgili kuruluşların desteği zorunlu görünmekte ve YMM kuruluşları bu yardımları yapmaya hazır bulunmaktadırlar. 

Sanıyorum ki, 1989’dan beri bağımsız denetim görevlerini yapmış ve bu yönde epeyce deneyim sahibi olmuş Türkiye YMM ve SMMM Odaları Birliği (TÜRMOB) ve ona bağlı yaklaşık 80 meslek Odasına bağlı bağımsız muhasebe uzmanının görüşlerine başvurmak ve onların görüşlerine göre gelecekteki çalışmalarımızı yönlendirmek bize zaman kazandıracaktır. Meslek odalarına bağlı 80 bini aşkın ve 40 bine yakını son 23 yıldır muhasebe uygulamalarının içinde deneyim sahibi olmuş uzmanlarımızın, muhasebe ve denetim mesleğinin geleceği konusunda çok yararlı görüşleri olacaktır. İyi planlanmış bir araştırma ve anket çalışmasının önemli yararlar sağlayabileceğini sanıyorum. 

Ve düşünüyorum ki TÜRMOB, YMM ve SMMM Odaları, ya da KGK ve daha da iyisi, hepsinin toplu katılımı ile bu büyük gerekli çalışmanın yapılması sağlanabilecektir; sağlanabilmelidir. YMM odaları hele bu çok yararlı toplantının tutanaklarını yayınlasınlar; sanıyorum, oradaki tartışmalar ile görüşlerden de yararlanabiliriz ve mesleğimize çağdaş teknolojinin gereklerine göre hizmet verebiliriz. Çünkü uzun yıllar mesleğe hizmet etmiş içinizden biri olarak biliyorum ki, toplumumuz, bizlerden şirketlerimizle ilgili sağlam, şirket gerçeklerine uyum içinde, güvenebileceği finansal bilgiler ve aydınlatıcı bilançolar ve gelir tabloları istemektedir ve bunda da çok haklıdırlar. 2008 bunalımının temelinde, hemen tüm gelişmiş dünya ülkelerinde, toplumların şirket finansal tabloları ile halkın kandırılması ve bu yanlış bilgilerle şirketlerin içlerinin boşaltılmasının önemli payı vardır.
Bu konu daha çok konuşulacaktır.