Dursun Akbulut [email protected]

Kamu özelleştirmeler yolu ile döviz riskini özel sektöre mi transfer ediyor?

Bilindiği üzere özel sektörün 2013 yılı ilk çeyreğinde dış borç tutarı 101 milyar doları kısa,  138 milyar doları uzun vadeli olmak üzere toplam 239 milyar dolara ulaşmıştır. Reel sektörün döviz pozisyonu ise vadeli döviz alım kontratları hariç olmak üzere  164 milyar dolar olduğu belirtilmektedir.

Bu borç miktarının ve döviz pozisyonun artışında son dönemlerde yapılan özelleştirmelerin de payı büyüktür. 2003 yılından sonra özelleştirmelere hız verilmiş ve Ağustos ayı itibari ile özelleştirme tutarı 58 milyar dolara ulaşmış, bunun 50 milyar dolarlık kısmı ise son 10 yılda gerçekleşmiştir.

Yapılan bu özelleştirmelerin önemli bir bölümü yabancı para (YP) cinsinden yapılmış ve vadeli ödemeler de YP cinsinden istenmiştir.  Bu yöntemle kamu TL cinsinden varlıklarını dövize çevirerek döviz pozisyonunu azaltmış ve bu pozisyonunu özel sektöre devretmiştir.

Son dönemlerde dövizde meydana gelen hareketlilik özel sektörü rahatsız etmeye başlamış, özellikle büyük özelleştirme projelerinin fizibilitesi sorgulanır hale gelmiştir. Bu projelerde kullanılan YP kaynaklar uzun vadeli ve varlık alımında kullanıldığı için bu projelere ilişkin döviz riskinin yönetilmesi de mümkünde değildir. Döviz riski tamamen piyasa şartlarına bırakılmış durumdadır. Hele,hele fiyat düzenlemesinin olduğu sektörlerde bu riski yönetmek daha da zor duruma gelmiştir.

Bu nedenle kamunun özelleştirmelerde TL’yi öne çıkarıp geri ödemeleri de daha uzun vadede ve enflasyona endeksleyerek istemesi daha uygun olacaktır düşüncesindeyim. Bu yöntemle, yapılacak yeni özelleştirmelerde özel sektörün döviz pozisyonunu daha da artırmanın önüne geçilmiş olunacaktır.