Fatih Öğün [email protected]

“Büyük Veri” kavramı ve rekabet avantajı

“Büyük Veri” (big data) kavramı arama motorları ve sosyal medya teknolojilerinin altyapı teknolojisi olarak ortaya çıktı ve kısa zamanda birçok uygulama alanı buldu. Günümüzde hacmi, hızı ve çeşitliliği hızla artan veri yönetiminde önceki veri tabanı çözümlerinde yer almayan yeni yaklaşımlar getirdi. Ek olarak açık kaynak yönetimi çerçevesinde getirilen herkese açık çözümler (örnek: Hadoop teknolojisi ve uygulamaları) büyük veri teknolojisinin kullanım alanını hızla genişletti. Bu yönetim yaklaşımı ve teknoloji altyapısı sayesinde yüksek hacimli verilerin toplanması ve yönetilmesi alanında önceden var olmayan ya da kısıtlı kullanım alanı bulan birçok iş modeli ve kullanım senaryosu hayata geçirildi.

Veri yönetimi bankacılık sektörü için her zaman büyük önem taşıdı. Bu alanda yapılan ilk teknoloji yatırımlarından itibaren verinin toplanması, yönetimi, farklı ürün ve hizmet modelleri için kullanılması rekabet avantajı açısından önem taşıyan bir konu oldu. Veri toplanmasında ve yönetiminde odak noktası, ağırlıklı olarak yapılan işlemler (ürün kullanımı ve kanal bazında yapılan işlemler) ve müşteri bilgileri üzerine yoğunlaştı. Bankalar geçen zaman içerisinde geliştirdikleri veri ambarı, müşteri ilişkileri yönetimi ve analitik çözümleri ile bu veriyi daha iyi kullanır ve daha doğru içgörülerin üretiminde kullanır hale geldiler.

Geçtiğimiz 15 yıllık döneme baktığımızda internet teknolojisi, veri çeşitliliği ve buna bağlı yaklaşımlar hızlı bir değişim gösterdi. Önceki dönemde veri yapılarının omurgasını oluşturan ve numerik ağırlıklı olan işlem verilerinin yanına çok daha büyük boyutlarda sosyal medya, yazı, resim ve video verileri eklenmeye başladı. Standart çözümler ile yönetilmesi mümkün olmayan bu verilerin toplanması ve yönetiminde büyük veri çözümleri giderek önem kazandı. Bahsettiğimiz veri tiplerinin toplanması, saklanması, yönetilmesi ve dağıtık bir şekilde üzerinde farklı işlemlerin yapılabilmesi (verinin uygulamaya değil, uygulamanın veriye taşınması) farklı değer önerilerinin üretilmesinde kritik hale geldi. Bu yaklaşım ve yeni teknoloji özellikle rekabet avantajını korumak isteyen bankalar için de giderek önemli bir hale geldi. Bankaların kendi bünyelerinde sakladıkları müşteri, ürün ve işlem bilgilerine ek olarak farklı birçok veri türünün toplanıp işlenebilmesi müşterilerine yeni ürün ve hizmetleri sunmalarında ve bu ürün ve hizmetlerin tasarlanıp geliştirilmesinde avantajlar sağlayabilir.

İlerleyen dönemde büyük veri yetkinliklerinin finansal hizmetler alanında geliştirilmesinde aşağıdaki başlıklar öne çıkıyor.

- Stratejinin tayin edilmesi konunun başlangıç noktasını oluşturuyor. Kurumun bu noktada büyük veri kullanımından beklentisi, yaratmak istediği rekabet avantajı, kullanacağı alanlar gibi konularda kilit soruları belirlemesi ve yanıtlaması gerekiyor.

- Teknoloji altyapısı ve yönetiminin tasarlanması öne çıkan noktalardan birini oluşturuyor. Büyük verinin işlenebilmesi için mevcut veri ambarlarından farklı yapıların kurulması ve yönetilmesi gerekiyor. Buna ilişkin ilgili altyapının kurulması, organizasyonel alanda sorumlulukların tayin edilmesi ve yönetişim yapısının kurulması önem taşıyor.

- Veri yönetimi alanında geçerli olan düzenlemelere göre hareket edilmesi bir diğer önemli noktayı oluşturuyor. Verinin toplanması, saklanması, silinmesi, güvenliği ve kullanım amacı gibi konulara dair düzenlemeler teknolojinin kullanımını doğru yönetmek açısından önemli bir diğer konu.

- Satış ve pazarlama alanında, kanal yönetiminde büyük veri çıktılarının zamanında ve doğru kullanılması önem taşıyor. Büyük veri yaklaşımında amaç sadece yüksek hacimli ve çeşitli verileri yönetmek değil, bunları aynı zamanda müşterilere fayda sağlayacak ve rekabet avantajını yükseltecek noktalar olarak kullanmak bir diğer önemli amacı oluşturuyor. Bu nedenle kurumda doğru vizyonun oluşturulması, ilgili ekiplerin buna dönük olarak hazırlanması ve büyük veriden sağlanan içgörülerin doğru yerde doğru zamanda kullanımının sağlanması önem taşıyor.

- Yukarıdaki madde ile bağlantılı bir diğer konu da kullanım senaryolarının oluşturulması. Başka bir deyişle büyük veri üzerinde yapılan çalışmalar neler olabilir ve bunlar için ne tür senaryolar üzerinden ilerlemek gerekiyor belirlenmesi önem taşıyor. Örneğin; sosyal medya verisinin analiz edilmesi, müşteri yorumlarının incelenmesi ve bunun sürekli yürütülür hale getirilmesi kurumun ürün ve hizmetleri ile ilgili birçok konuda proaktif adımlar atmasını sağlayabilir. Kullanım senaryolarının detaylı ve sürekli olarak oluşturulması önem taşıyan bir noktayı oluşturuyor.

- Strateji ve kullanım senaryoları ile bağlantılı olarak kurum içerisinde doğru organizasyonel odağın kurulması da önemli bir noktayı oluşturuyor. Büyük veri alanında yapılan teknik yatırıma paralel olarak kullanım senaryolarını üretecek ve bunları düzenli olarak deneyecek bir yapının kurulması gereken odağı korumak ve istenen verimi sağlamak açısından kritik önem taşıyor. Zaman içerisinde günlük aktivitelerin içerisinde kaybolmadan gerekli yetkinlikleri oluşturabilmek organizasyonel açıdan odağı korumayı gerektiriyor.

Diğer sektörlerde olduğu gibi bankacılık alanında da rekabet avantajını sağlamak ve korumak önemli bir konu. Buna dönük olarak büyük veri kavramını hayata geçirmek ilerleyen dönemde yeni teknoloji ve iş modellerini yakalamak açısından da önem taşıyacak.